"Birden, nasıl bu hale geldiğim sorusu takıldı aklıma. Yoksa Mehmet'in söylediği gibi aşık mı olmuştum? Yok, yok; durum bu değildi, böyle duygular uyanamazdı benim içimde. Aşkın tehlikelerini bilerek kendini ebediyen bu duyguya kapatan ben değil miydim? Kara sevda gözleri bağlı olarak bir uçurumun kıyısında yürümek değil miydi? Birine sevdalanmak, donmuş bir gölde, nerede ve ne zaman kırılacağını bilmene imkan olmayan ince buzlar üzerinde yürümek anlamına gelmiyor muydu?"

"Merdivenleri çıkarken kaburga kemiklerimin altında bir yürek değil, el bombası atıyor gibiydi. Her an patlamaya, beni ve bütün Moskova'yı havaya uçurmaya yetecek güçte bir bomba."

"Fazla bilmek mutsuzluk getiriyor. 'Ne mutlu cehaletin koruyucu rahmi içinde bir cenin gibi büzülüp yatanlara' diyorum."

"Baktım, Arzu'nun beyaz kedisi de gelip divana, yanıma kıvrılmış. 'Sen de mi sıkıldın aşağıdaki şamatadan?' diye sordum. Yüzüme baktı, cevap vermedi. Zaten çok burnu havada bir kedidir o."

farklı insanla aynı cümlelerin altını çizmek güzeldir

Her iktidar öldürür! Kimi daha az, kimi daha çok

'' İnsan, sadece insan. Seven, acı çeken, acıkan, üşüyen, korkan bir insan.''

Anadil öyle bir seydi ki ayni seyi baska dilde söylediginde bütün anlami, rengi, kokusu yitip gidiveriyordu (s.165)

Savaş ve enflasyonun hayal kırıklığına uğrattığı insanlar, parti lideri Adolf Hitler tarafından ustaca kullanılıyordu. Sonradan birçok yazarın üzerinde birleştiği konu, Hitler?in ve partisinin yaratacağı tehlikeleri pek az kişinin sezebilmiş olduğuydu. Onun 1933 yılında iktidara gelişinden sonra bile, bu ?hareket?in gerçek anlamı konusunda bir aymazlık söz konusuydu. Adam seçimle, yani demokratik yoldan iktidara gelmiş, bir zamanlar kendisine ?Böhmer Çavuşu? diyen devlet başkanı Hindenburg?dan şansölyelik görevini almıştı. Hitler?in diktatörlüğe yöneldiği devirlerde bile başka ülkeler ?Bizde böyle şey olmaz!? klişesinin rahatlığına sığınıyorlardı. Adolf Hitler?in, kabinesini kurduktan sonra çıkardığı ilk yasalardan biri ?Devlet Memuriyetinin Meslek Olarak İfasına Yeniden Dönüş Kanunu? olmuştu. Bu karışık isimli yasanın amacı, devlet kurumlarından Yahudileri temizlemek, sadece Ari olanları bırakmak, hatta devleti partinin sadık kadrolarına emanet etmekti. ? Ülkedeki güvensizlik havası birçok kararsız kişiyi Nazi partisine, yani gücü elinde tutanlara yönlendiriyordu.Eski rejimden hayal kırıklıkları ve intikam duyguları olanlar da bu yeni harekete katılıyordu. ?Kuyrukçu? denilen birçok kesim oluşmuştu. Eskiden başka fikirleri savunan ve toplumda saygın bir yer edinmiş insanlar bile, arkadaşlarının hayret dolu bakışları arasında yakalarına Nazi rozeti takıyorlardı. Bizim korkunç bir diktatör olarak tanıdığımız Adolf Hitler, her şeyi kitabına yani demokratik sisteme uygun olarak yapıyor, kişisel imparatorluğunu adım adım kuruyordu. Halkın çoğunluğu, sanayiciler ve kurumlar, arkasındaydı ve onun niyetlerinden hiç kuşku duymadan olanca güçleriyle destekliyorlardı. Bugün okuyunca insan, koskoca bir ülkenin bu kadar uyuşmasına, gerçeklere gözünü kapatmasına inanamıyor ama Hitler parlamentoyu da devre dışı bırakmanın yolunu bulmuştu. Daha iktidardaki ikinci ayını bile doldurmadan, 24 Mart 1933?te parlamentonun denetim yetkisini ortadan kaldıran ve hükümete sınırsız bir özgürlük alanı getiren ?Yetki Kanunu?nu, bizzat parlamentoya onaylatmıştı. Bundan sonra onu denetleyecek hiçbir güç kalmamıştı ortalıkta. Her zaman olduğu gibi, cehenneme giden yollar iyi niyet taşlarıyla döşenmişti.

Anadil öyle bir şeydi ki aynı şeyi başka dilde söylediğinde bütün anlamı, rengi, kokusu yitip gidiveriyordu.