Aşikar ki, bir kötülüğü bidayetten önlemek, vukuundan sonra eserini yok etmekten evladır.

İlim ve terbiye huyları değiştirmez, sadece örter. Kötü huylu bir insanı, bilimsel ve deneysel terbiye yöntemleriyle, dini ve ahlaki aşılamalarla iyiliğe doğru bir dereceye kadar yöneltebilir ve huyları üstüne bir astar çekip bunları gizleyebilirsiniz. Fakat değiştiremez ve kötü bir insanı kötülük batağından çekip çıkaramazsınız. Terbiye ile değiştirdiğiniz sandığınız huylar, zaman ve yeri gelince saklı kalan bütün çirkinlikleri ile sırıtarak kendilerini meydana vururlar. Terbiye görmüş kötü huylar tıpkı tepesi kurumuş, fakat kökü cilt altında kalıp yerleşmiş çıbanlar gibidir. Patlayıp akmak için bir kaşıntı fırsatı bekler.

Bilirsin ki, iç organlarımıza ait reflekslerin en şâheseri kalbimizdir. Çok işlek ve içerisi çok gürültülü olduğu muhakkak olan bu can evimizin gireninden, çıkanından haberimiz var mı?

İlim ve terbiye huyları değiştirmez, sadece örter. Kötü huylu bir insanı, bilimsel ve deneysel terbiye yöntemleriyle, dini ve ahlaki aşılamalarla iyiliğe doğru bir dereceye kadar yöneltebilir ve huyları üstüne bir astar çekip bunları gizleyebilirsiniz. Fakat değiştiremez ve kötü bir insanı kötülük batağından çekip çıkaramazsınız. Terbiye ile değiştirdiğiniz sandığınız huylar, zaman ve yeri gelince saklı kalan bütün çirkinlikleri ile sırıtarak kendilerini meydana vururlar. Terbiye görmüş kötü huylar tıpkı tepesi kurumuş, fakat kökü cilt altında kalıp yerleşmiş çıbanlar gibidir. Patlayıp akmak için bir kaşıntı fırsatı bekler.

Keşke on beş-on altı yaşlarımdayken okumuş olsaydım, dediğim bir kitap Gençlerle Başbaşa. Gerçi o yaşlarda çokça gözümün önüne gelmesine rağmen okuma fırsatı yakalayamadığımdan, arkadaşımın elinde görüp ondan alarak okumaya başladım bugün ama olmadı yine de. Yalnız şunu söylemeliyim ki Ali Fuad Başgil dünya tatlısı bir adam falan olabilir; öyle tatlı, yumuşak bir üslupla yazmış ki okurken gülümsememek elde değil. Ek olarak, içtenliğini bol bol yansıtacak bir miktar uzunca bir metin olsaydı elimdeki daha mutlu olabilirdim. Keyifli okumalar.