İlim ve terbiye huyları değiştirmez, sadece örter. Kötü huylu bir insanı, bilimsel ve deneysel terbiye yöntemleriyle, dini ve ahlaki aşılamalarla iyiliğe doğru bir dereceye kadar yöneltebilir ve huyları üstüne bir astar çekip bunları gizleyebilirsiniz. Fakat değiştiremez ve kötü bir insanı kötülük batağından çekip çıkaramazsınız. Terbiye ile değiştirdiğiniz sandığınız huylar, zaman ve yeri gelince saklı kalan bütün çirkinlikleri ile sırıtarak kendilerini meydana vururlar. Terbiye görmüş kötü huylar tıpkı tepesi kurumuş, fakat kökü cilt altında kalıp yerleşmiş çıbanlar gibidir. Patlayıp akmak için bir kaşıntı fırsatı bekler.
Diğer Ali Fuat Başgil Sözleri ve Alıntıları
- Yolcum! ben sana bu esercikte muvaffakiyet diyarinin yolunu gosterecegim. Sen istersen, ondan otesine, kendin gidebilir ve ozledigin saadeti bulabilirsin.
- Mutluluk tamamıyla gönül işidir. Ve içimizdedir. Onu kendi içimizden başka bir yerde sanıp aramak ve mutluluğu sırf servet, güç ve şöhrette görmek çölde serabı su zannetmektir.
- "Gök kubbe altında yepyeni hiç bir fikir yoktur. En yeni fikir, eski bir fikrin yeni bir elbise giymişidir."
- "Halletmediler bu lugazın sırrını kimse
Bin kafile geçti hükemadan,fudeladan."
(Filozoflardan,erdemlilerden bin kafile geçti
Bu bilmecenin gizemini kimse çözemedi.) - ...ilmin kaynağı zeka, amelinki ise, iradedir. İrade terbiyesi hakkiyle mahsul verebilmek için, ona erken başlamak lazımdır. İtiyatlar kökleştikten ve huylar iyice yerleştikten sonra bu terbiye gayet güçleşmekte ve mahsul vermek için Eyüp sabrı istemektedir.
- ...insiyak dediğimiz hareketler, nev'a mahsus bir ihtiyacın veya temayülün ifadesi olarak, muayyen bir nev'in her ferdinde, zaman ve mekan içinde hiç değişmeksizin, aynı şekilde zuhur eden ve doğuşta mevcut olan karanlık birer kuvvettir.
- İlim ve terbiye huyları değiştirmez, sadece örter. Kötü huylu bir insanı, ilmi ve tecrübi terbiye usulleriyle, dini ve ahlâkî telkinlerle iyiliğe doğru bir dereceye kadar temayül ettirebilir ve huyları üstüne bir astar çekip bunları gizleyebilirsiniz. Fakat değiştiremez ve kötü bir insanı kötülük batağından çekip çıkaramazsınız. Terbiye ile değiştirdiğinizi sandığınız huylar, zaman ve yeri gelince saklı kalan bütün çirkinlikleri ile sırtarıp kendilerini meydana vururlar. Terbiye görmüş kötü huylar tıpkı tepesi kurumuş, fakat kökü cilt altında kalmış müzminleşmiş çıbanlar gibidir. Patlayıp akmak için bir kaşıntı fırsatı bekler.
- Terbiye tıpkı yemeğe katılan baharat gibidir. İnsana zahiri bir tatlılık verir. Fakat, mayayı değiştirmez.
- İçinle, işin ve mesleğin mutabık olsun. Huzur ve saadet bundadır.
- Kimsenin cahilliğini yüzüne vurma. Bil ki insanları en çok kızdıran ve gücendiren, cahilliklerinin yüzlerine vurulmasıdır.